Analizy z zakresu produkcji rolnej i rynku rolnego

 

Rolnictwo w 2023 r. według GUS

W 2023 r. ponad 1,2 mln gospodarstw rolnych użytkowało 14,7 mln ha użytków rolnych i utrzymywało 9,5 mln sztuk dużych zwierząt gospodarskich. W strukturze gospodarstw rolnych, podobnie jak w latach poprzednich, ponad połowę – 50,5% stanowiły gospodarstwa najmniejsze, tj. do 5 ha użytków rolnych (UR). Obserwowany jest stopniowy wzrost odsetka gospodarstw największych o powierzchni 50 ha i więcej UR, który w 2023 r. wynosił 3,6%. Średnia powierzchnia użytków rolnych w gospodarstwie, wykazująca od lat systematyczny powolny wzrost, wyniosła 11,9 ha. W 2023 r. powierzchnia zasiewów przekroczyła 11,0 mln ha, co oznacza niewielki wzrost (o 0,4%) w porównaniu do roku poprzedniego.

W strukturze zasiewów dominowały zboża (65,2% ogólnej powierzchni zasiewów), uprawy pastewne (13,6%) i uprawy przemysłowe (13,3%). Zbiory i plony głównych ziemiopłodów rolnych w 2023 roku były zróżnicowane. Nieznacznie wyższe niż przed rokiem były zbiory zbóż ogółem, wyższe były również zbiory rzepaku i rzepiku oraz buraków cukrowych. Niższe natomiast odnotowano zbiory owoców z drzew i krzewów owocowych w sadach, owoców z plantacji jagodowych oraz warzyw gruntowych, w porównaniu do roku ubiegłego. Zmienne warunki pogodowe w okresie wegetacji z nierównomiernym rozkładem opadów deszczu, zarówno w układzie czasowym, jak i terytorialnym nie sprzyjały uprawom w 2023 roku.

Pogłowie bydła ogółem (wg stanu w grudniu 2023 r.) wyniosło 6,3 mln szt. i było o 2,8% mniejsze niż w grudniu roku poprzedniego. Spadek liczebności stada bydła wystąpił w grupie cieląt (o 3,4%) i młodego bydła w wieku 1–2 lat (o 10,6%), przy jednoczesnym wzroście pogłowia bydła w wieku 2 lat i więcej (o 2,3%).

Pogłowie świń (wg stanu w grudniu 2023 r.) liczyło 9,8 mln sztuk i było o 1,5% większe niż przed rokiem. W skali roku zwiększyła się liczebność większości grup wagowo-użytkowych. W największym stopniu wzrosło pogłowie świń na chów o wadze 50 kg i więcej, w tym loch ogółem (o 11,9%). Zmniejszyło się pogłowie świń na ubój o wadze 50 kg i więcej (o 2,1%). Przy wzroście cen żywca, opłacalność tuczu świń nieznacznie poprawiła się w relacji do roku poprzedniego.

W skali roku znacznie wzrosły ceny skupu ziemniaków, większości owoców i warzyw, trzody chlewnej oraz jaj kurzych spożywczych. Spadły natomiast ceny większości zbóż, rzepaku i rzepiku, buraków cukrowych, żywca drobiowego, mleka krowiego i miodu. W 2023 r. odnotowano spadek globalnej produkcji rolniczej liczonej w cenach stałych w stosunku do 2022 r. (o 1,1%). O spadku zadecydowało zmniejszenie wartości produkcji roślinnej (o 0,7%) i zwierzęcej (o 1,4%).

Wartość globalnej produkcji rolniczej w cenach bieżących spadła w stosunku do 2022 r. o 6,9% w wyniku spadku produkcji roślinnej o 14,0%. Na wielkość globalnej produkcji rolniczej wpłynęły, poza zmianami wolumenu produktów pochodzenia roślinnego, zmiany cen produktów rolnych skorelowane z krajową podażą i zmianami cen zachodzącymi na zagranicznych, przede wszystkim unijnych rynkach rolnych. Wartość produkcji towarowej w cenach bieżących była niższa niż przed rokiem.

W przeliczeniu na 1 ha UR wartość towarowej produkcji roślinnej spadła z 3882 zł w 2022 r. do 3727 zł w 2023 r., a towarowej produkcji zwierzęcej wzrosła – z 5685 zł do 5775 złotych. W 2023 r. wolumen skupu podstawowych produktów roślinnych (większości zbóż, ziemniaków, rzepaku i rzepiku oraz buraków cukrowych) był zdecydowanie większy w porównaniu z rokiem poprzednim.

Zwiększył się również skup mleka oraz żywca wołowego. Mniejszy natomiast niż przed rokiem był skupu owoców i warzyw, kukurydzy na ziarno oraz żywca wieprzowego i drobiowego. W gospodarstwach indywidualnych, przy spadku cen produktów rolnych sprzedawanych w skali roku o 14,0%, wzroście cen towarów i usług zakupywanych na cele bieżącej produkcji rolniczej oraz na cele konsumpcyjne i inwestycyjne o 0,1%, wskaźnik relacji cen („nożyce cen”) produktów rolnych sprzedawanych do cen towarów i usług zakupywanych był dla producentów rolnych mniej korzystny niż przed rokiem i wyniósł 85,5. 16 synteza W 2023 r. utrzymała się tendencja wzrostowa cen ziemi rolnej.

Cena gruntów ornych w obrocie prywatnym wzrosła o 6,4% w porównaniu z rokiem poprzednim.

W sprzedaży pasz przemysłowych stosowanych w żywieniu zwierząt gospodarskich nie odnotowano większych zmian w stosunku do poprzedniego roku. Sprzedaż pasz ogółem wyniosła ok. 11416 tys. ton. Wyniki badania Zintegrowane statystyki dotyczące gospodarstw rolnych (R-SGR) wskazują na utrzymujący się od 2020 r. poziom wyposażenia gospodarstw rolnych w ciągniki rolnicze – 1464,4 tys. sztuk w 2023 r. (1447,8 tys. szt. w 2020 r.).

Zużycie nawozów mineralnych (w przeliczeniu na czysty składnik) w okresie od 2 czerwca 2022 r. do 1 czerwca 2023 r., było niższe w porównaniu z wynikami Powszechnego Spisu Rolnego 2020, przy niewielkim wzroście zużycia nawozów azotowych oraz jednoczesnym spadku zużycia nawozów fosforowych i potasowych. W zużyciu nawozów wapniowych (w przeliczeniu na czysty składnik) odnotowano także spadek ilości zastosowanych nawozów. Sprzedaż środków ochrony roślin na potrzeby rolnictwa w masie towarowej, w porównaniu z rokiem poprzednim, zmalała o 14,2% i wyniosła 61,4 tys. ton. W skali roku dynamika zmian sprzedaży środków ochrony była zróżnicowana w zależności od ich rodzaju.

Wzrosła sprzedaż insektycydów o 10,6% (o 0,4 tys. t), istotnie zaś zmalała ilość wprowadzanych na rynek herbicydów o 13,6% (o 5,4 tys. t) oraz środków grzybobójczych o 19,8% (o 4,2 tys. t). W ostatnich latach obserwowane są procesy modernizacji, intensyfikacji i specjalizacji produkcji rolniczej, a wraz z nimi następuje jej regionalizacja.

Tereny centralnej, wschodniej i północno-wschodniej Polski to obszary z przewagą upraw żyta, mieszanek zbożowych i kukurydzy. Sady i plantacje owoców jagodowych koncentrują się na Mazowszu (rejon grójecki), w województwie lubelskim (okolice Sandomierza), a także w Wielkopolsce i województwie łódzkim. Uprawa zbóż intensywnych (głównie pszenicy) oraz buraków cukrowych i rzepaku najczęściej występuje w południowo-wschodniej, północnej i zachodniej części kraju. Chów bydła mlecznego koncentruje się przede wszystkim w województwie mazowieckim, podlaskim oraz wielkopolskim, a trzody chlewnej w województwie wielkopolskim, mazowieckim, łódzkim i kujawsko- -pomorskim.

Po wprowadzeniu w Polsce w 2023 r. wsparcia finansowego w ramach ekoschematów, zwiększyło się zainteresowanie rolników integrowaną produkcją. Liczba gospodarstw stosujących metody integrowanej produkcji (łącznie zgłoszone i z certyfikatem) w 2023 r. wzrosła do 19,2 tys., w tym z certyfikatem do 10,2 tys. gospodarstw na 148,2 tys. ha powierzchni. Gospodarstw stosujących ekologiczne metody produkcji (łącznie w okresie konwersji i z certyfikatem) w 2023 r. było 22,4 tys., tj. o 5,5% więcej niż w roku poprzednim. Polska podobnie jak w latach ubiegłych znalazła się w grupie krajów z częstotliwością występowania niedożywienia poniżej granicznego progu 2,5%.

Wśród Państw Członkowskich UE jedynie na Słowacji średnia wartość tego wskaźnika dla lat 2021-2023 była wyższa od progu i wyniosła 3,6%. Intensyfikacja i koncentracja procesów produkcji rolniczej ma wpływ na emisje gazów cieplarnianych, amoniaku oraz innych zanieczyszczeń, w tym pyłów zawieszonych i metali ciężkich. Źródłem tego typu emisji z rolnictwa jest przede wszystkim zużycie środków produkcji (nawozów, pestycydów, paliw, energii), gospodarka nawozami naturalnymi, zabiegi agrotechniczne czy spalanie resztek pożniwnych, a ich poziom jest ściśle skorelowany ze zmianami w pogłowiu głównych gatunków zwierząt gospodarskich, tj. bydła i trzody chlewnej.

W 2023 r. roku utrzymał się, obserwowany od akcesji Polski do UE, wzrost obrotów polskiego handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi. W porównaniu do 2022 r. wartość eksportu produktów rolno-spożywczych (według nomenklatury CN) była większa o 6,3%, a importu o 1,1%. Wymiana handlowa zamknęła się dodatnim saldem – wyższym niż przed rokiem o 16,9%.

GUS opublikował charakterystykę gospodarstw rolnych w 2020 roku.

Opublikowano analizę zbiorowości gospodarstw rolnych z uwzględnieniem m.in. cech użytkowników gospodarstw rolnych, struktury dochodów gospodarstw domowych z użytkownikiem, grup obszarowych użytków rolnych, rodzaju prowadzonej działalności, skali upraw, stosowania nawozów i środków ochrony roślin, natężenia chowu, wyposażenia gospodarstw w ciągniki, maszyny i urządzenia rolnicze, zasobów pracy, typów rolniczych i klas wielkości ekonomicznej.

https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rolnictwo-lesnictwo/psr-2020/powszechny-spis-rolny-2020-charakterystyka-gospodarstw-rolnych-w-2020-r-,6,1.html

Raporty  o sytuacji na rynku zbóż, mięsa i produktów mlecznych

Raporty tygodniowe o sytuacji na rynku podstawowych produktów rolno-żywnościowych, zbóż, mięsa i produktów mlecznych: https://www.kowr.gov.pl/analiza/raporty-tygodniowe-o-sytuacji-na-rynku-zboz-miesa-i-produktow-mlecznych

Raporty miesięczne o sytuacji na rynku rolno-żywnościowym: https://www.kowr.gov.pl/analiza/informacja-o-sytuacji-na-rynku-rolno-zywnosciowym

Sytuacja podażowo-popytowa i cenowa na podstawowych rynkach rolnych:

https://www.kowr.gov.pl/analiza/sytuacja-podazowo-popytowa-i-cenowa-na-podstawowych-rynkach-rolnych

Ceny produktów rolnych w maju  2021 roku

https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/ceny/ceny-produktow-rolnych-w-maju-2021-roku,4,108.html

 Meldunki żniwne