W odpowiedzi na wniosek Zarządu KRIR w sprawie zwolnienia rolników utrzymujących zwierzęta gospodarskie na głębokiej ściółce z obowiązku posiadania szczelnej płyty obornikowej, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, pismem z dnia 16 września 2025 r., przekazało następujące wyjaśnienia.

Na wstępie chciałbym odnieść się do prośby dotyczącej zmiany ustawy z dnia 25 lipca 2025 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przechowywania nawozów naturalnych. Celem jej wprowadzenia było wydłużenie terminu na dostosowanie posiadanych miejsc do przechowywania nawozów naturalnych przez podmioty prowadzące chów lub hodowlę zwierząt gospodarskich w liczbie do 210 DJP, natomiast nie zmiana zasad dotyczących przechowywania nawozów naturalnych, które wynikają z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 stycznia 2023 r. w sprawie „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” tzw. programu azotanowego. Wprowadzone w ww. ustawie zakres zmian, w związku z wyrokiem TSUE w sprawie C-365/13, musiał być konsultowany i uzgadniany z Komisją Europejską.

Odnosząc się do zasad przechowywania nawozów naturalnych, w tym postępowania z odciekami, określa je program azotanowy oraz Dział III Rozdział 4 ustawy z dnia

20 lipca 2017 r. – Prawo wodne, dla których to przepisów wiodący jest minister ds. gospodarki wodnej – obecnie Ministerstwo Infrastruktury. Rozwiązania wprowadzone w ramach ww. przepisów przygotowywane były przy udziale przedstawicieli Krajowej Rady Izb Rolniczych.

W świetle wypracowanych wspólnie rozwiązań przechowywanie nawozów naturalnych musi odbywać się w sposób bezpieczny dla środowiska, co oznacza uniemożliwienie przedostania się odcieków do wód i gruntu. Wymaga to zapewnienia odpowiedniej powierzchni nieprzepuszczalnej miejsc do przechowywania nawozów naturalnych stałych oraz pojemności zbiorników na nawozy naturalne płynne.

Zgodnie z rozdziałem 1.4. programu azotanowego, pojemność zbiorników na nawozy naturalne płynne (gnojówka, gnojowica) powinna umożliwiać ich przechowanie przez okres 6 miesięcy, natomiast powierzchnia miejsc do przechowywania nawozów naturalnych stałych (obornik, pomiot ptasi) powinna umożliwiać ich przechowanie przez okres 5 miesięcy. Sposób wyliczania niezbędnych powierzchni/pojemności miejsc do przechowywania nawozów naturalnych precyzuje załącznik nr 5 programu azotanowego.

Obowiązek posiadania miejsca do przechowywania nawozów naturalnych można wypełnić stosując rozwiązania technologiczne, w których miejscem przechowywania jest budynek np. głęboka ściółka, lub głęboki zbiornik podrusztowy.

Należy przyjąć, że utrzymywanie zwierząt gospodarskich na głębokiej ściółce oznacza stosowanie ściółki, w rozumieniu przepisów wykonawczych do ustawy z dnia

21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt, w ilości, która wchłonie ciekłe odchody zwierząt w taki sposób, że przy jej stosowaniu nie powstają zastoiska i nie dochodzi do wydzielania się odcieków. System utrzymywania zwierząt na głębokiej ściółce funkcjonuje bez konieczności odprowadzenia frakcji ciekłej do zbiornika.

Mając na względzie zasady wynikające z programu azotanowego dotyczące wyliczania niezbędnych powierzchni miejsc do przechowywania nawozów naturalnych należy pamiętać, że zgodnie z załącznikiem nr 5 w przypadku utrzymywania zwierząt na głębokiej ściółce liczba zwierząt gospodarskich wyrażona w DJP przyjęta do wyliczeń pojemności płyty obornikowej może zostać pomniejszona o liczbę zwierząt gospodarskich utrzymywanych w tym systemie.

Pragnę również podkreślić, że MRiRW zachęca do nawożenia nawozami naturalnymi. Jest ono cenne ze względu na gleby występujące w Polsce, szczególnie te o małej ilości próchnicy. Stosowanie nawozów naturalnych, w tym obornika ma duże znaczenie nie tylko w kontekście nawożenia, dbania o żyzność gleby, ale i wykorzystywania posiadanych zasobów.

Niezależnie od powyższego pragnę poinformować, że w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 25 lipca 2025 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przechowywania nawozów naturalnych w MRiRW trwają prace nad uruchomieniem w ramach KPO specjalnego naboru wniosków w zakresie wsparcia na doposażenie miejsc do przechowywania nawozów naturalnych do powierzchni lub pojemności określonych w programie azotanowym przez gospodarstwa posiadające do 210 DJP. Zgodnie z założeniami nowego programu pomocowego poziom udzielonego wsparcia będzie wynosił do 60% standardowej stawki jednostkowej określonej w regulaminie wyboru przedsięwzięć do objęcia wsparciem.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 25 lipca 2025 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przechowywania nawozów naturalnych (Dz.U. 2025 poz. 1187)
• rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 stycznia 2023 r. w sprawie „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” (Dz.U. 2023 poz. 244) tzw. program azotanowy
• ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz.U. 2025 poz. 960)
• ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz.U. z 2023 r. poz. 1580)

Źródło: KRIR