Stanowisko Walnego Zgromadzenia Warmińsko-Mazurskiej Izby Rolniczej

w sprawie ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw

z dnia 21 marca 2016 roku

Samorząd Rolniczy Warmii i Mazur wielokrotnie zgłaszał uwagi do zmian przepisów dotyczących obrotu ziemią użytkowaną rolniczą. Sprawa obrotu gruntami rolnymi, czy to w sferze prywatnej, czy też z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, jest kluczowa dla producentów rolnych naszego województwa. Ziemia jest dla nas podstawowym narzędziem pracy, a więc konieczne jest by głos tych, którzy tym narzędziem się posługują, był brany pod uwagę w pierwszej kolejności.

Walne Zgromadzenie Warmińsko-Mazurskiej Izby Rolniczej uważa za zasadne wprowadzenie przepisów uszczelniających obrót gruntami rolnymi, które niestety stają się niekiedy przedmiotem obrotu spekulacyjnego, zamiast służyć producentom rolnym. W imieniu rolników Warmii i Mazur wyrażamy jednak zaniepokojenie niektórymi zmianami przepisów prawnych przygotowywanymi w zakresie obrotu gruntami rolnymi.

Projekt ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw w praktyce dokonuje zmian na wielu obszarach prawnych, a w szczególności zmienia poniższe ustawy:

• Kodeks cywilny

• ustawę o księgach wieczystych i hipotece

• ustawę Prawo geodezyjne i kartograficzne

• ustawę o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa

• ustawę o kształtowaniu ustroju rolnego.

Samorząd rolniczy województwa warmińsko-mazurskiego popiera zamiar wstrzymania sprzedaży gruntów rolnych z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa przez okres 5 lat oraz wprowadzenie, jako podstawowego sposobu zagospodarowania nieruchomości Zasobu trwałych dzierżaw. Niezbędne jest przy tym przygotowanie podstawowego aktu normatywnego kompleksowo regulującego formy i zasady dotyczące dzierżaw zarówno w obrocie prywatnym, jak i gruntów z Zasobu WRSP.

Kolejną ważną kwestią jest umocowanie prawne dzierżawców, którzy zgodzili się na przeprowadzenie 30% wyłączeń nieruchomości rolnych dzierżawionych z Zasobu i przeprowadzono je skutecznie, tak by raz nabyte uprawnienia w pierwszeństwie nabycia gruntów nie zostały im odebrane.

Przedmiotowy projekt ustawy nie przewidział żadnych rozwiązań dla spółdzielni rolniczych i spółek rolniczych. Zdaniem Samorządu Rolniczego, wieloletnie funkcjonowanie tych podmiotów w sferze rolnictwa powinno zostać uwzględnione podczas podejmowanych prac legislacyjnych.

Zdaniem rolników Warmii i Mazur, z uwagi na coraz mniejszą ilość gruntów rolnych dostępnych na rynku, niezbędna jest zmiana definicji rolnika indywidualnego, która ostatecznie umożliwia stanie się podmiotem podczas przetargów ograniczonych na dzierżawę lub w przyszłości na zakup nieruchomości rolnych. Wymóg zamieszkania przez rolnika minimum 5 lat w danej gminie, na terenie której znajduje się jego gospodarstwo indywidualne jest obecnie niedopasowany do rzeczywistości. Wielu rolników prowadzi faktycznie swoją działalność rolniczą zamieszkując w innej gminie, niż grunty które użytkuje. W omawianej definicji konieczne jest dodanie, że rolnikiem indywidualnym jest osoba, która co najmniej od 5 lat zamieszkuje gminę, w której znajdują się grunty wchodzące w skład prowadzonego przez nią osobiście gospodarstwa lub w gminach bezpośrednio sąsiadujących z tą gminą.

Nie mniej istotną kwestią jest uwzględnienie producentów rolnych, którzy z różnych względów nie podlegają ubezpieczeniu społecznemu rolników w KRUS. Zawężenie definicji rolnika indywidualnego tylko do osób fizycznych w pełnym zakresie podlegających ubezpieczeniu w KRUS jest dalece krzywdzące dla pozostałej części producentów rolnych, którzy często są „przymuszani” do innej formy prowadzenia gospodarstwa przez konkretne przepisy prawne.

Przez niemała 20 lat funkcjonowania samorządu rolniczego, wielokrotnie zwracana była uwaga na konieczność prowadzenia regionalnej polityki rolnej. Poszczególne części Polski różnią się między sobą znacznie (strukturą gospodarstw, jakością gleb, intensywnością produkcji, zróżnicowaniem terenu, itd.). Dlatego ważne jest zachowanie zróżnicowania kontroli sprzedaży nieruchomości rolnych z Zasobu. Proponujemy przedział pomiędzy 2 ha a 5 ha pozostawiony do uzgodnienia przez Oddział Terenowy Agencji Nieruchomości Rolnych a właściwą terytorialnie izbą rolniczą.

Walne Zgromadzenie Warmińsko-Mazurskiej Izby Rolniczej, jako ustawowy reprezentant interesów producentów rolnych zwraca także uwagę na konieczność uspołecznienia procesu sprzedaży oraz przywrócenia warunkowych umów sprzedaży na obecnie obowiązujących zasadach, w których to izby rolnicze prowadziły faktyczne rozpoznanie w terenie, w celu ustalenia czy jest zainteresowanie wśród rolników z danej gminy zakupem danej nieruchomości rolnej.

Kolejną wątpliwość w przygotowanym projekcie budzi także konieczność udowodnienia przez rolnika sprzedającego nieruchomość rolną, że wśród okolicznych rolników nie była zainteresowania jego nieruchomością. Należy dookreślić w jakiej formie zbywca składa takie oświadczenie skutecznie, kto to potwierdza i w jaki sposób można zweryfikować jego prawdziwość.

Samorząd Rolniczy proponuje rozszerzenie kręgu osób wskazanych w projekcie ustawy w definicji „osoby bliskiej” poprzez dodanie nowych podmiotów: rodzeństwa małżonka oraz dzieci rodzeństwa małżonka i pasierbów.

Wydaje się także konieczne usankcjonowanie wystawiania przez urzędy gmin zaświadczeń o osobistym prowadzeniu gospodarstwa. Konieczne jest wskazać procedurę, na podstawie jakich dokumentów wydawane jest zaświadczenie.

Zwracamy się z apelem o wysłuchanie głosu rolników województwa warmińsko-mazurskiego i prowadzenie stosownych zmian tak, by przygotowywana nowela nie stanowiła zagrożenia dla sprawnego i prawidłowego funkcjonowania gospodarstw rodzinnych należących do producentów rolnych naszego województwa.